703. Sayılı Kararname; İstisna Alımlarını ve Pazarlık İhalelerini Artıracak!
12 Şub 2023 1. 4734 SAYILI KANUNDA DEĞİŞİKLİKLERLE İSTİSNA ALIMLARI ARTIRILDI. ARTIK KİK BAŞKAN VE ÜYELERİNİ CUMHURBAŞKANI ATAYACAK
4734 sayılı Kamu İhale Kanununda yapılan değişiklikle,
1.1.Kanunun 2 nci maddesinin birinci fıkrasının (c) bendine “özel kanunlarla” ibaresinden sonra gelmek üzere “veya Cumhurbaşkanlığı Kararnameleriyle” ibaresi eklenmiştir. Böylece Kanun Hükmü şu şekilde olmuştur:
Kapsam
Madde 2- Aşağıda belirtilen idarelerin kullanımında bulunan her türlü kaynaktan karşılanan mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin ihaleleri bu Kanun hükümlerine göre yürütülür:
…
c) (Değişik: 30/7/2003-4964/1 md.) Sosyal güvenlik kuruluşları, fonlar, özel kanunlarla veya Cumhurbaşkanlığı Kararnameleriyle kurulmuş ve kendilerine kamu görevi verilmiş tüzel kişiliğe sahip kuruluşlar (meslekî kuruluşlar ve vakıf yüksek öğretim kurumları hariç) ile bağımsız bütçeli kuruluşlar….
1.2. Kanunun 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde yer alan “gerektiğine” ibaresinden sonra gelmek üzere “Cumhurbaşkanı veya” ibaresi eklenmiş; (r) bendinde yer alan “Bakanlar Kurulu kararnameleri” ibaresi “Cumhurbaşkanı kararları” şeklinde değiştirilmiştir.
Böylece Kanun Maddesi hükmü aşağıdaki gibi olmuştur:
İstisnalar
Madde 3- (Değişik: 30/7/2003-4964/2 md.)
…
b) (Değişik: 20/11/2008-5812/1 md.) Savunma, güvenlik veya istihbarat alanları ile ilişkili olduğuna veya gizlilik içinde yürütülmesi gerektiğine (Ek ibare: 9/7/2018-KHK-703/171 md.) Cumhurbaşkanı veya ilgili bakanlık tarafından karar verilen veya mevzuatı uyarınca sözleşmenin yürütülmesi sırasında özel güvenlik tedbirleri alınması gereken veya devlet güvenliğine ilişkin temel menfaatlerin korunmasını gerektiren hallerle ilgili olan mal ve hizmet alımları ile yapım işler
...
r) (Ek: 13/2/2011-6111/177 md.) Fakir ailelere kömür yardımı yapılmasına ilişkin (Değişik: 9/7/2018-KHK-703/171 md.) Cumhurbaşkanı kararları kapsamında; işleticisi kim olursa olsun, Türkiye Kömür İşletmeleri Kurumu Genel Müdürlüğünün kendisine veya bağlı ortaklık veya iştiraklerine ait olan kömür sahalarından yapacağı mal ve hizmet alımları,i, … Ceza ve ihalelerden yasaklama hükümleri hariç bu Kanuna tâbi değildir.
1.3. Kanunun 3 üncü maddesine bir istisna maddesi daha eklenmiştir. Böylece istisna kapsamındaki alımlara, “y) (Ek: 9/7/2018-KHK-703/171 md.) Cumhurbaşkanlığı Kararnamesiyle Cumhurbaşkanına bağlı olarak kurulan ofisler ve başkanlıkların; Türkiye'nin tanıtımı, ülkedeki yatırımların yahut fınans kaynaklarının artırılması veya dijital dönüşüm ve teknolojik gelişimin sağlanması amacıyla yapacakları mal ve hizmet alımları” dâhil edilmiştir.
1.4.Kanunun Temel İlkelerinin 5 inci maddesine aşağıdaki cümle eklenmiştir. “Cumhurbaşkanlığı hizmetlerinin özelliği ve güvenlik şartlarına uygun şekilde yerine getirilme zorunluluğu nedeniyle Cumhurbaşkanlığınca gerçekleştirilecek her türlü mal ve hizmet alımları ile yapım işlerine ilişkin ihaleler bu Kanunun 21 inci maddesinin birinci fıkrasının (c) bendine göre yapılabilir.” Böylece Kanun maddesi aşağıdaki şekilde olmuştur:
“Temel ilkeler
Madde 5- İdareler, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludur.
Aralarında kabul edilebilir doğal bir bağlantı olmadığı sürece mal alımı, hizmet alımı ve yapım işleri birarada ihale edilemez.
Eşik değerlerin altında kalmak amacıyla mal veya hizmet alımları ile yapım işleri kısımlara bölünemez.
Bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde açık ihale usulü ve belli istekliler arasında ihale usulü temel usullerdir. Diğer ihale usulleri Kanunda belirtilen özel hallerde kullanılabilir. Cumhurbaşkanlığı hizmetlerinin özelliği ve güvenlik şartlarına uygun şekilde yerine getirilme zorunluluğu nedeniyle Cumhurbaşkanlığınca gerçekleştirilecek her türlü mal ve hizmet alımları ile yapım işlerine ilişkin ihaleler bu Kanunun 21 inci maddesinin birinci fıkrasının (c) bendine göre yapılabilir.
Ödeneği bulunmayan hiçbir iş için ihaleye çıkılamaz.
(Değişik altıncı fıkra: 30/7/2003-4964/4 md.) İlgili mevzuatı gereğince Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) raporu gerekli olan işlerde ihaleye çıkılabilmesi için ÇED olumlu belgesinin alınmış olması zorunludur. Ancak, doğal afetlere bağlı olarak acilen ihale edilecek yapım işlerinde ÇED raporu aranmaz.”
1.5. Kanun’un 11.,53., 54. ve 67. maddesindeki, “Bakanlar Kurulu” ibareleri çıkarılarak yerine “Cumhurbaşkanınca” şeklinde değiştirilmiştir.
1.6. Kamu İhale Kurumu başlıklı 53. Maddesi değiştirilmiştir. Böylece Kurul Başkanı ve üyelerinin atanması doğrudan Cumhurbaşkanı’na verilmiştir. 53/c maddesi “Kurumun karar organı biri başkan, biri ikinci başkan olmak üzere en az dört yıllık öğrenim görenler arasından Cumhurbaşkanınca atanan dokuz üyeden oluşan Kamu İhale Kuruludur. Kurul Başkam, Kurumun da başkandır.” “Üyelerin geçmişte ve halen bir siyasi parti ile aday gösterilme dâhil üyelik ve görev alma ilişkilerinin bulunmaması gerekir. “ şeklinde olmuştur.
1.7. Kanunun İstisna kapsamındaki 3 üncü maddesinin (b), (d), (e), (f), (h), (i), (j), (k), (1), (n), (u) ve (y) bentlerine ilişkin usul ve esasların Cumhurbaşkanınca belirleneceğine dair ek madde getirilmiştir. (Bkz. 703. KHK. MADDE 171)
2. MAYIN TEMİZLEME İŞLERİ İSTİSNA İHALELERİ KAPSAMINDA YAPILACAK VE GÜMRÜK VERGİLERİNE MUAFİYET GETİRİLECEK
Milli Savunma Bakanlığı Görev ve Teşkilatı Hakkında Kanununda yapılan değişiklikle, Milli Mayın Faaliyet Merkezi Başkanlığı tarafından mayın faaliyetlerine ilişkin yapılacak mal ve hizmet alımları, 4/1/2002 tarihli ve 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında yapılacağına ve bu alımlarda eşit koşullarda yerli firmalara öncelik verileceğine hükmedilmiştir. Aynı şekilde Milli Mayın Faaliyet Merkezi Başkanlığı tarafından gerçekleştirilen insani amaçlı mayın ve/veya patlamamış mühimmat temizliği faaliyetleri kapsamında kullanılmak üzere yurt dışından getirilecek her türlü araç, teçhizat ve mayın aramak üzere eğitilmiş hayvanlar gümrük vergilerinden muafiyet getirilmiştir. (Bkz. 703. KHK. MADDE 23 (EK MADDE 14-15))
3. CUMHURBAŞKANLIĞI ALIMLARI İSTİSNA KAPSAMINDA YAPILACAK
Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği Teşkilatı Kanununda yapılan değişiklikle, Cumhurbaşkanlığı hizmetlerinin özelliği ve güvenliği gözetilerek; 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu, 2946 sayılı Kamu Konutları Kanunu, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu, 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununun Cumhurbaşkanlığı Makamı ve İdari İşler Başkanlığı hakkında uygulanmayacağı, hüküm altına alınmıştır. (Bkz. 703. KHK. MADDE 46)
4.KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARI İLE CUMHURBAŞKANLIĞI SORUMLULUĞUNDAKİ BİNALAR, İSTİSNA ALIMI İLE ONARILABİLECEK
Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanununda yapılan değişiklikle, Cumhurbaşkanlığının sorumluluğundaki tarihî bina ve objelerin onarımları ve restorasyonları ile çevre düzenlemesine ilişkin mal ve hizmet alımları ile münhasıran özel ihtisas gerektiren konularda Cumhurbaşkanlığınca mütalaa ve hukuki hizmet satın alma işleri 4734 SAYILI KAMU İHALE KANUNU HÜKÜMLERİNE TABİ OLMAKSIZIN Cumhurbaşkanlığınca belirlenecek usul ve esaslar çerçevesinde gerçekleştirilmesinin önü açılmıştır. (Bkz. 703. KHK. MADDE 51(EK MADDE 8))
5. GEÇİCİ BARINMA MERKEZLERİNİN İŞLETİLMESİ VE YÖNETİLMESİ İŞLEMLERİ İSTİSNA KAPSAMINDA YAPILACAK
Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanununda yapılan değişiklikle, GEÇİCİ BARINMA MERKEZLERİNİN işletilmesi ve yönetilmesi amacıyla, Genel Müdürlük bütçesinde geçici barınma merkezleri ödeneğinin teklif edileceği,
Genel Müdürlük bütçesinde gider kaydedilmek suretiyle özel hesaba aktarılarak kullanılacak bu kaynaktan, Genel Müdürlükçe uygun görülen hallerde, kamu kurum ve kuruluşları ile mahalli idarelerin hesaplarına da aktarma yapılabileceği,
Kamu kurum ve kuruluşları ile mahalli idareler de, yukarıda belirtilen amaçlarda kullanılmak üzere Genel Müdürlük hesabına aktarma yapabileceği,
Bu şekilde aktarılan tutarlar, ilgili kamu kurum ve kuruluşları ile mahalli idarelerin bütçelerine gelir kaydedilmeksizin özel hesaplarda izleneceği,
Geçici barınma merkezlerinin ihtiyaçlarının karşılanması amacıyla sınırlı olmak üzere bu hesaptan yapılacak harcamaların 5018 SAYILI KAMU MALÎ YÖNETİMİ VE KONTROL KANUNU ile 4734 SAYILI KAMU İHALE KANUNU HÜKÜMLERİNE TABİ OLMAYACAĞI,
Aktarılan bu tutarların harcanması, muhasebeleştirilmesi, denetlenmesi ve alımlara ilişkin usul ve esasların, Hazine ve Maliye Bakanlığı ve Genel Müdürlükçe müştereken belirleneceği…yönünde hüküm getirilmiştir. (Bkz. 703. KHK. MADDE 71)
6. TRT ALIMLARI İSTİSNA KAPSAMINDA YAPILACAK
Türkiye Radyo ve Televizyon Kanununda yapılan değişiklikle,
Yönetim Kurulunun, Kurumun amaçlarına uygun olmak şartıyla, özel hukuk hükümlerine tabi şirket kurabileceği, yerli veya yabancı gerçek veya tüzel kişilerle ortaklıklar kurabileceği, mevcut ortaklıklara veya şirketlere iştirak edebileceği, yurt içinde veya yurt dışında yerli veya yabancı ortaklıkları veya şirketleri tamamen satın alıp, devralabileceği,
Kurum tarafından kurulan veya satın alınan ya da iştirak edilen şirketlerin Kurum payına bakılmaksızın, her türlü alım, satım, hizmet, danışmanlık, yapım ve taşıma işlerine ilişkin ihale işlemlerinin 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu ve 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu hükümlerine tabi olmayacağı,
Kurumun, kendisine ait şirketlerden veya ortak olduğu şirketlerden yapacağı her türlü alım, satım, hizmet, danışmanlık, yapım ve taşıma işlerine ilişkin ihale işlemleri 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu ve 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu hükümlerine tabi olmayacağı, buna ilişkin usul ve esasların Genel Müdür teklifi ve Yönetim Kurulunun kararı ile belirleneceği yönünde hüküm getirilmiştir. (Bkz. 703. KHK. MADDE 95)
7. TAEK İHALELERİNDE MUAFİYETLER GETİRİLDİ
Türkiye Atom Enerjisi Kurumu Kanununda yapılan değişiklikle, Kurumun yapacağı ihaleler, ilanlar, mukaveleler ve başka evrak ve belgelerin Devlete ve belediyelere ait her türlü harçlarından muaf olmasının önü açılmıştır. (Bkz. 703. KHK. MADDE 119)
